Güncelleme Tarihi: 01 Ocak 2021

Gösterim: 454

Fakültemiz Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Sinan UYĞUR'un "Azerbaycan Sahasında Yazılmış Çağatayca Bir Sözlük Lugat-i Nevayi" Başlıklı Kitabı Yayınlandı.

Fakültemiz Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Sinan UYĞUR'un  "Azerbaycan Sahasında Yazılmış Çağatayca Bir Sözlük Lugat-i Nevayi" başlıklı kitabı yayınlandı.

Kitap tanıtım yazısından:

Orta Çağ ve Yeni Çağ’da, bu merkezlerde yaşayan Türk aydını,  Arapça ve Farsça eserlerin yanı sıra Türkçe  eserleri de  ilgi ve imkanları nispetinde takip etmiştir. Bu uzak coğrafyalardaki Türkçenin ortak olmaması, yek diğerinden farklılık arz etmesi sebebiyle başlangıçta Anadolu sahasında, Harezm ve Kıpçak Türkçelerinden Eski Türkiye Türkçesine tercümeler yapılmış, sonraları ise Çağatay Türkçesinden tercümelerin yanında bu lehçenin sözlükleri de telif edilmiştir. Elimizdeki ilk lehçeler arası sözlükler 16. yüzyılın birinci yarısına dayanmaktadır. Abuşka Lugati, Luπat-i Pµr Alµ ޵r Nevâyµ, Isramak Sözlüğü, Der Beyân-ı Istılâhât-ı Emlahü’ş-Şu¡arâ Mevlânâ Nevâyî gibi Çağataycadan Osmanlı Türkçesine hazırlanan sözlüklerin yanında Senglah, Bedayiu’l-Lugat, Hulasa-yı Abbasî, Fethali Kaçar Lugati, Behcetü’l-Lugat gibi Çağataycadan Farsçaya bir çok sözlük yazılmıştır. Bu sözlüklerin bazıları bazılarına mebde teşkil ederken bazıları ise doğrudan Çağatay Türkçesi ile yazılmış eserler taranarak ortaya konmuştur. Bu çalışmayla gün yüzüne çıkarılan sözlük ise her iki duruma da örnek niteliğindedir. Abuşka Lugati temelli olmasına rağmen ondan pek çok madde başı, karşılık ve örnekle ayrılmakta; müstakil bir eser hüviyeti göstermektedir. Anlaşılıyor ki sözlük müellifi Çağatay Türkçesi ile ilgili bir çok eser taramış, bu taramalarından notlar almış, kelimelerin farklı anlamlarını tespit ederek bu malzemeyi sözlüğünde kullanmıştır. Azerbaycan sahasında yazmış olmasına rağmen Abuşka Lugati’ndeki Osmanlı Türkçesine mahsus bütün dil özelliklerini değiştirmemiş; ancak kendi mühitinde anlaşılamayacağını düşündüğü kelime ve eklerin dönemin Azerbaycan Türkçesindeki karşılıklarını kullanmakla iktifa etmiştir.